WAARDEN EN NORMEN

Waarden en normen?

 

Waarden en normen zijn belangrijke kernbegrippen binnen de Acceptatie en Commitment Therapie, en vormen een belangrijk maar lastig onderdeel van de Hexaflex. Want wat betekenen die termen nu eigenlijk, en waarom is de ene inflexibel en de ander flexibel?

Het gaat bij waarden om die zaken die ons leven richting geven aan ons handelen. Niet onze verlangens, niet onze hoop, maar de antwoorden op de Grote Vragen. Bij normen gaat het vaak om de antwoorden van iemand anders, van onze opvoeders of de samenleving. 

 

Inflexibel: Niet in contact met je waarden, naleven van regels en normen

Niet weten wat er werkelijk voor jou toe doet maakt je beïnvloedbaar op een manier die je misschien niet wil en achteraf spijt van krijgt. Het maakt dat je dingen doet waar je als je de consequenties niet goed van overzien hebt. Ook maakt het je gevoeliger voor normen, dat wil zeggen, de regels aan de buitenkant, dat wat je concreet kunt zien, een gevoel van ‘hoe het hoort’ in plaats van diepe richting in jezelf voelen. Als de levensomstandigheden veranderen en de normen niet meer passen kun je eerder uit je evenwicht raken. 

Normen zijn handig in het dagelijks gebruik, het zijn regels die helpen als je bijvoorbeeld duidelijke richtlijnen nodig hebt in grote groepen. Maar normen, de regels die mensen moeten laten handelen op de juiste manier, hebben als risico dat ze er voor zorgen dat mensen niet meer zelf na hoeven denken over wat ze doen. En ze maken dat je niet meer weet waarom je het eigenlijk doet, of waarvoor. Normen zorgen ervoor dat je star wordt in je denken en handelen. Te veel vasthouden aan normen sluiten je op.

Ook kan het zijn dat je alleen maar moest zijn wat anderen vonden dat je moest zijn. En helemaal geen beeld hebt bij wat je zelf eigenlijk wilt met je leven.

 

Flexibel: Waarden

Waarden geven richting, en het mooie daarvan is dat je ze nooit echt bereikt. Een doel kun je bereiken en afvinken, een waarde niet. Het is als een ster aan de horizon die je leidt op je weg.

Het ontdekken van je waarden vraagt diepgaand onderzoek. Er zijn in ACT een aantal mooie vragen die je op dit pad van waardeonderzoek kunnen zetten. Om je waarden te vinden mag je eerst eerlijk worden tegen jezelf. Wat van mijn leven vind ik echt waardevol en wat niet? Welke levensgebieden doen er voor mij wezenlijk toe. En welke minder of helemaal niet. Dat kan behoorlijk confronterend zijn als je je leven volgens normen van een ander hebt ingericht. Daarbij is een beetje normatief helemaal niet erg maar van te veel wordt je bijvoorbeeld op den duur burn-out.

Lees meer over ACT en de ACT Hexaflex
Lees meer over de opleiding tot coach/therapeut ACT Beeldend

persoon in zwart-witte achtergrond

Heb je je wel eens afgevraagd
wat je werkelijk wil met je leven?